Circulaire bouw en gebiedsontwikkeling

Wat verstaan we onder circulair bouwen?

In algemene zin hanteren we bij circulair bouwen de volgende uitgangspunten, gebaseerd op de ‘R-ladder’:

• In plaats van nieuwbouw kijken we waar we verdichting en renovatie kunnen toepassen i.p.v. sloop en nieuwbouw (R1 & R2 op de R-ladder).
• Als we tóch gaan bouwen/slopen: het vergroten van het aandeel hergebruikte en gerecyclede materialen, in plaats van nieuwe materialen (R3, R4, R5 op de R-ladder).
• Wanneer er tóch nieuwe materialen nodig zijn: het inzetten op hernieuwbare, biobased materialen met weinig milieu -impact zoals hout en hennep. Deze biobased materialen zitten niet in de R-ladder, maar beschouwen we wel als wenselijk als ze bijdragen aan onze circulaire doelen. Hierbij zijn landgebruik en biodiversiteit wel belangrijke aandachtspunten.
• We ontwerpen toekomstbestendig: zorg ervoor dat een gebouw ‘adaptief’ is, wat betekent dat gebouwfuncties makkelijk kunnen wisselen en een gebouw langer meegaat. We zorgen er ook voor dat componenten in de toekomst kunnen worden gedemonteerd zodat ze opnieuw te gebruiken zijn (losmaakbaarheid) en dat er materiaalpaspoort en/of een gebouwpaspoort is.
• Voor de implementatie van circulariteit in nieuwbouw en renovatie gaat Doetinchem werken volgens de afspraken uit de Woondeal en de City Deal Toekomstbestendige Gebiedsontwikkeling. Hierbij maken we gebruik van het raamwerk Het Nieuwe Normaal 1.0 (HNN) van Cirkelstad.

Circulair bouwen de standaard

Om circulair bouwen de standaard te maken, pakken we circulariteit op in het kader van de Woondeal. Daarin staat dat we ernaar streven om vanaf 2025 minimaal 25% van onze projecten circulair te bouwen. Voor projecten die we vanaf 2030 realiseren, hanteren we een doelstelling van 50% circulariteit.

1. De minimale prestatie is dat 25% van elk bouwproject circulair moet zijn. Dit betekent dat minimaal 25% van de gebruikte materialen en/of bouwmethoden herbruikbaar, hernieuwbaar of gerecycled moeten zijn. En dat het project voldoet aan de principes van circulair bouwen.
2. Omdat we nadruk leggen op de milieu-impact, de herkomst van materialen en de toekomstbestendigheid van het gebouw, is het de wens dat binnen de 25% circulair minimaal 10% van de gebruikte materialen biobased zijn. Dit minimum wordt jaarlijks met 10% verhoogd en wordt uitgedrukt in volume.

Zo gaan we het doen:

• Voor projecten op grond van derden: Bij het sluiten van (anterieure) overeenkomsten voor de realisatie van bouwplannen is dit tussen 2025 en 2029 de standaard. Let wel: we kunnen deze percentages niet afdwingen bij ontwikkelaars, maar we kunnen ze wel uitvragen en verleiden.
• Bij projecten op eigen grond: Bij projecten op eigen grond wordt er doorgaans een tender (aanbesteding) uitgeschreven voor gronduitgifte aan een ontwikkelaar. Bij een tender hanteren we dezelfde minimale voorwaarden als bij anterieure projecten, maar benoemen we extra prestatie-indicatoren (gunningscriteria) voor integrale omgevings-kwaliteit aan de hand van uniforme handvatten van Toekomstbestendig Bouwen. Hierbij gunnen we op diverse duurzaamheidsthema's en stimuleren we marktpartijen om beter te presteren op toekomstbestendig bouwen.

• We zetten regelmatig circulaire voorbeeldprojecten in de spotlights.
• We versterken interne kennis over toekomstbestendige gebiedsontwikkeling via een intern leertraject en onderzoeken na afloop de behoefte aan verdere trainingen.
• We organiseren jaarlijks een excursie naar een duurzaam voorbeeldproject om kennis op te doen over circulaire en duurzame bouw in de praktijk.
• We gaan onderzoeken of we aanbieders en/of het aanbod van tweedehands bouwmaterialen kunnen promoten of op andere wijze kunnen ondersteunen.

• We maken een routekaart naar Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) (bouwen met elektrisch transport en machines waardoor de uitstoot van CO2 kleiner wordt) bij GWW-en woning- en utiliteitsbouw.
• We testen de afspraken uit toekomstbestendig(e) bouwen/gebiedsontwikkeling en het Nieuwe Normaal en gebruiken deze in onze standaard werkwijze.
• We zorgen ervoor dat materialen die vrijkomen bij onze projecten beschikbaar zijn/blijven voor toekomstige projecten via DuSpot.
• We bekijken voor al ons gemeentelijk vastgoed en infra of grondstoffen-paspoorten ingevoerd kunnen worden.

• De gemeente gaat bij bouwprojecten minstens één digitale marktplaats gebruiken voor tweedehands bouwmaterialen.
• De gemeente gaat vanaf 2025 samen met onze stedelijke partners onderzoeken wat er nodig is om een eigen fysieke grondstoffenbank te realiseren en te implementeren in onze projecten.
• We onderzoeken binnen onze samenwerking met de wooncorporatie Sité Woondiensten of de convenanten Toekomstbestendig bouwen en Duurzaam Beton het circulair bouwen in onze gemeente versnellen.

De gemeente Doetinchem is onderdeel van Regio Achterhoek, die de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties heeft omarmd. Alle doelen en initiatieven voor de circulaire consumentengoederen dragen ook bij aan SDG’s. Hieronder staat aan welke doelen wordt bijgedragen met deze maatregelen.

• SDG 3 – Goede gezondheid en welzijn: circulair bouwen betekent vaak met meer oog voor een duurzame leefomgeving bouwen. Dit heeft een positief effect op de mentale en fysieke gezondheid van inwoners (voorbeeld: minder hittestress of minder toxische stoffen).
• SDG 6 – Schoon water en sanitair: door gebieden circulair te ontwikkelen kan slimmer omgegaan worden met drinkwater. Zo kunnen wc’s worden doorgespoeld met regenwater. Hierdoor neemt de druk op onze waterbronnen af.
• SDG 7 – Betaalbare duurzame energie: door de recycling van bouwmaterialen te stimuleren, is er minder energie nodig voor de productie van nieuwe bouwmaterialen. Daarnaast kan circulair bouwen de isolatiewaarde van een gebouw verhogen waardoor het energiezuiniger is.
• SDG 9 – Industrie, innovatie en infrastructuur: door circulariteit als oogpunt te hebben bij de bouw van nieuwe wijken zal er kruisbestuiving en innovatie ontstaan bij partijen die willen experimenteren met nieuwe bouwmaterialen.
• SDG 11 – Duurzame steden en gemeenschappen: wanneer de gebiedsontwikkeling circulair wordt ingestoken, wordt er automatisch gezorgd voor een veerkrachtige, inclusieve, veilige en duurzame gemeenschap.
• SDG 12 – Verantwoorde consumptie en productie: door herbruikbare materialen, verminderen we de noodzaak om nieuwe grondstoffen te winnen. Hiermee minimaliseren we vernietiging van landschappen en CO₂-uitstoot. Productie en consumptie van biobased materialen stimuleert kringloop landbouw.
• SDG 13 – Klimaatactie: door circulair te bouwen zal er minder worden uitgestoten en ook meer CO₂ worden vastgehouden. Daarnaast wordt door het hergebruik van materialen grondstoffen en CO₂ bespaard.
• SDG 17 – Partnerschap om doelstellingen te bereiken: we trekken samen op met gebiedsontwikkelaars en initiatiefnemers die in de fysieke leefomgeving aan de slag willen met circulariteit.